آناتومي انگشتان دست
دست انسان ۲۷ استخوان دارد. ۸ استخوان در مچ كه به آنها استخوان هاي كارپ Carpal bones ميگويند. ۵ استخوان در كف دست بنام استخوان هاي متاكارپ Metacarpal bones و ۱۴ استخوان كه انگشتان را درست كرده و به آنها فالانكس Phalanges ميگويند.
همه انگشتان دست سه بند متحرك دارند. بندي كه كوچكتر بوده و ناخن دارد را بند انتهايي يا ديستال Distal Phalanx ميگويند. بندي كه پشت سر آن بوده و با آن مفصل ميشود را بند مياني Middle phalanx ميگويند و بندي را كه به كف دست متصل ميشود را بند پرگزيمال Proximal phalanx ميگويند.
هر انگشت كه از سه بند تشكيل شده از طريق بند پرگزيمال به كف دست مفصل ميشود. در كف دست به ازاي هر انگشت يك استخوان به نام متاكارپ Metacarpal bone وجود دارد. پس كف دست از چهار متاكارپ تشكيل شده است.
وضعيت انگشت شست قدري متفاوت است. شست برخلاف ديگر انگشتان دست دو بند دارد. بند ديستال كه ناخن دارد و بند پرگزيمال. بند پرگزيمال به متاكارپ شست متصل ميشود.
متاكارپ شست نسبت به چهار متاكارپ ديگر فرق عمده اي دارد يعني متحرك است. به خاطر تحرك متاكارپ شست است كه در هنگام گرفتن اشياء، شست دست در مقابل چهار انگشت ديگر قرار گرفته و ما ميتوانيم اشياء را بگيريم.
علت شكستگي انگشت دست
علت شكستگي انگشتان دست ضربه است و اين ضربه ميتواند در حين كار يا فعاليت هاي تفريحي يا ورزشي بصورت ضربه مستقيم جسم سخت و يا فشار غير مستقيم مانند پيچاندن انگشت ايجاد شود.
انواع شكستگي هاي انگشت
شكستگي ميتواند در هر كدام از سه بند انگشت ايجاد شود. شكستگي انگشتان ممكن است خارج مفصلي يا داخل مفصلي باشد. هر انگشت سه مفصل دارد و خط شكستگي در هر كدام از اين مفاصل وارد شود مهم و خطرناك است.
اين شكستگي ها بايد بسيار به دقت جااندازي شوند تا بدون جابجايي جوش بخورند وگرنه در صورت بد جوش خوردن ميتوانند در دراز مدت موجب ساييدگي مفصل شوند. شكستگي هاي خارج مفصلي معمولا بصورت عرضي يا مايل يا مارپيچي هستند.
گاهي اوقات بند انتهايي انگشت ممكن است بدنبال اصابت جسم سخت مانند ضربه چكش يا گير كردن انگشت لاي در، خرد شود.
علائم شكستگي انگشتان دست
مهمترين علامت شكستگي انگشت دست درد است. اين درد ممكن است با حركت انگشت بدتر شود. فشار دادن محل شكستگي درد را بيشتر ميكند. همراه با درد، تورم انگشت، خونمردگي، عدم توانايي در حركت دادن انگشت، كوتاه شدن و يا تغيير شكل انگشت ميتواند از علائم ديگر شكستگي انگشت باشد.
در صورتيكه بدنبال ضربه انگشت دست شما درد گرفته است به پزشك ارتوپد مراجعه كنيد. بسياري از افراد با اين فكر كه درد انگشت دست آنها بدنبال ضربه فقط يك كوبيدگي ساده است به پزشك مراجعه نميكنند و وقتي بعد از چند هفته دردشان خوب نميشود به نزد پزشك ميروند.
درمان شكستگي انگشت چيست
انتخاب نوع درمان به توسط پزشك ارتوپد با در نظر گرفتن محل شكستگي، شكل شكستگي، شدت شكستگي، جابجا بودن يا نبودن آن و متغيرهاي ديگر است.
بسياري از شكستگي هاي انگشت دست بدون جابجايي هستند. تنها درمان اين شكستگي ها بستن انگشت شكسته شده به انگشت مجاور با يك چسب است. اين بستن بايد طوري باشد كه مفاصل انگشتان بتوانند به راحتي خم و صاف شوند. همچنين چسب بكار رفته بايد حساسيت پوستي ايجاد نكند و نيايد خيلي محكم بسته شود.
اگر شكستگي همراه با جابجايي باشد پزشك معالج آنرا جااندازي كرده و در صورت پايدار بودن شكستگي، ممكن است دست را مدتي در آتل دست شكسته قرار دهد. جوش خوردن شكستگي هاي انگشت معمولاً به سه هفته وقت نياز دارد و معمولاً دست به همين مدت در آتل باقي ميماند. ممكن است در مدت اين سه هفته پزشك ارتوپد از دست شما عكسبرداري كند تا مطمئن شود شكستگي انگشت دست شما جابجا نشده است.
گاهي اوقات بعد از جااندازي بسته شكستگي پايدار نيست (يعني به محض اينكه پزشك انگشت بيمار را رها ميكند قطعات شكسته شده مجددا جابجا ميشوند). در اين موارد پزشك معالج پس از جااندازي بسته، پين هايي را از راه پوست به درون استخوان هاي شكسته شده وارد كرده و آنها را به يكديگر متصل ميكند.
گاهي اوقات مثلاً در مورد بعضي شكستگي هاي با جابجايي زياد يا شكستگي هاي باز يا همراه با مشكلات عصبي يا عروقي ممكن است نياز به انجام عمل جراحي باشد. در اين صورت جراح ارتوپد جراحي را در اطاق عمل و معمولاً با بيحسي محلي انجام ميدهد.
همانطور كه گفته شد گاهي اوقات بند انتهايي انگشت ممكن است بدنبال اصابت جسم سخت مانند ضربه چكش يا گير كردن انگشت لاي در، خرد شود. در اين موارد معمولا پوست انگشت زخمي ميشود و يا ممكن است زير ناخن خونريزي كرده و كبود شود و يا حتي ممكن است ناخن از بستر خود كنده شود. اين شكستگي ها نيازي به بستن ندارند و خودبخود جوش ميخورند. درمان در اين موارد بايد بيشتر معطوف به وضعيت آسيب پوست و بستر ناخن باشد.
درمان شكستگي انگشت چه بدون جراحي و چه با عمل جراحي انجام شود بعد از چند هفته كه دست از آتل گچي خارج ميشود انگشتان دست بخصوص انگشت شكسته شده خوب خم و راست نميشود. بيمار حتماً بايد تا مدت چند هفته حركات بخصوصي را كه پزشك معالج يا فيزيوتراپ به او آموزش ميدهد به درستي انجام دهد تا حركات انگشت، دوباره به وضع طبيعي برگردد.
منبع: ايران ارتوپد